Iedereen die vanwege een beperking, aandoening of stoornis meer dan de gebruikelijke zorg, hulp of begeleiding nodig heeft, kan gebruik maken van een persoonsgebonden budget.
Denk aan:
• Kwetsbare ouderen
• Chronisch zieken
• Mensen met een lichamelijke, verstandelijke of zintuiglijke beperking.
• Jongeren met een aandoening, stoornis, beperking of psychisch probleem
Maar wat is een pgb eigenlijk, welke vormen zijn er en hoe kan je een pgb aanvragen?
Meer daarover in dit dossier.
Wat is een pgb?
Het persoonsgebonden budget (pgb) is een subsidie (budget) van de overheid waarmee mensen zelf de zorg kunnen inkopen die zij nodig hebben.
Voorbeelden van pgb-zorg:
• Intensieve zorg & begeleiding
• Persoonlijke verzorging en verpleging
• Hulpmiddelen en voorzieningen
Iemand met een pgb is principe vrij om zelf zijn/haar zorgverleners te selecteren en in te huren.
Welke pgb-vormen zijn er?
Een pgb kan verschillende doelen/vormen hebben:
Pgb via de Wet langdurige zorg (Wlz)
De pgb-wlz is bedoeld voor mensen die intensieve, langdurige (24 x 7) zorg nodig hebben, zoals:
• Chronisch zieken
• Kwetsbare ouderen
• Mensen met een ernstige geestelijke of lichamelijke beperking of aandoening
Pgb via de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)
De pgb-wmo is bedoeld voor mensen die onvoldoende zelfredzaam zijn of niet goed kunnen meedoen in de maatschappij.
Een pgb kan worden gebruikt voor:
• Begeleiding en ondersteuning (individueel of in groepsverband)
•Dagbesteding of bepaalde voorzieningen en hulpmiddelen
•Huishoudelijke hulp
Pgb via de Zorgverzekeringswet (Zvw)
Een pgb-zwv is er voor mensen die:
• Persoonlijke verpleging en/of verzorging nodig hebben
• Kinderen die behoefte hebben aan intensieve zorg, bijvoorbeeld bij autisme
Pgb via de Jeugdwet
De pgb-jeugdwet is bedoeld voor kinderen en jeugdigen die zorg, hulp en/of ondersteuning nodig hebben, zoals:
• Persoonlijke verzorging
• Begeleiding
• Kortdurend verblijf
Hoe kun je een pgb aanvragen?
In vijf stappen een pgb aanvragen:
1. Zoek uit bij welk zorgloket je moet zijn voor het aanvragen van een pgb
2. Neem via e-mail of telefonisch contact op met het juiste zorgloket
3. Het zorgloket bekijkt je persoonlijke situatie en beoordeelt de zorgvraag
4. Er wordt in kaart gebracht op welke zorg je recht hebt
5. De verzekeraar, het zorgkantoor of de gemeente beslist of een pgb wordt toegekend en welke voorwaarden daarbij horen.
Er zijn drie zorgloketten waar je terecht kunt, afhankelijk van je zorgvraag:
• De gemeente
• De zorgverzekeraar
• Het CIZ
Tijdens de aanvraag is het vaak nodig om je pgb-aanvraag toe te lichten, bijvoorbeeld waarom pgb geschikt is voor jou.
Het aanvragen van een pgb verschilt per vorm van het pgb.
Pgb-Wlz
Een Pgb-Wlz indicatie wordt aangevraagd bij het CIZ. In eerste instantie wordt er gewoon een Wlz-aanvraag gedaan. Het CIZ bekijkt jouw persoonlijke situatie en zorgbehoeften. Er wordt in kaart gebracht op welke zorg jij recht hebt: persoonlijke verzorging, verpleging, begeleiding bij activiteiten en/of verblijf in een zorginstelling.
De indicatie wordt opgestuurd naar een zorgkantoor in de regio. Bij dit zorgkantoor kun je vervolgens een aanvraag doen voor zorg in natura of een persoonsgebonden budget.
Voorwaarden:
• Er wordt in een budgetplan beschreven welke zorg je inkoopt bij welke zorgverleners.
• Er wordt een contract afgesloten met deze zorgverleners. Bij iedere zorgcontract hoort ook een beschrijving van de zorg die wordt verleend. De Sociale Verzekeringsbank (SVB) keurt het pgb-contract goed.
• Behandelingen worden niet betaald uit het pgb.
• Soms is het verplicht dat iemand het pgb voor je beheert.
Pgb-Wmo
Bij het zorgloket van de gemeente kun je als burger terecht als je hulp nodig hebt in het huishouden, voor begeleiding van activiteiten of voor voorzieningen en aanpassingen in jouw huis (rolstoel, traplift). Tijdens het gesprek met de gemeente wordt gekeken op hoeveel hulp en ondersteuning jij recht hebt en kies je vervolgens zelf voor een pgb of voor zorg in natura.
Soms is de zelf ingekochte zorg duurder dan zorg die wordt geleverd via zorg in natura. In dat geval mag een pgb niet worden geweigerd. De gemeente mag wel beslissen dat je slechts het bedrag krijgt dat zorg in natura zou kosten. Het verschil zal door de cliënt zelf worden betaald. Voor hulp bij het aanvragen van pgb kan bij de gemeente een gratis cliëntondersteuner worden ingeschakeld.
Voorwaarden:
• Er moet duidelijk aangegeven zijn waarom een pgb wenselijk is voor je.
• De gemeente beoordeelt de kwaliteit van de ingekochte diensten en hulpmiddelen.
• Er kunnen extra regels gelden voor de hulp die je krijgt van familie, vrienden en kennissen.
Pgb-Zvw
Vanaf 1 januari 2015 zijn er rond het persoonsgebonden budget een aantal hervormingen doorgevoerd. Zo zijn zorgverzekeraars vanaf nu verantwoordelijk voor het organiseren van persoonlijke verzorging en wijkverpleging. In het kort betekent dit dat het pgb wordt verankerd in de Zwv.
Mensen die op dit moment al een pgb hebben voor de indicatie persoonlijke verpleging en/of verzorging, of intensieve kindzorg hebben (als het goed is) begin 2015 automatisch een pgb van hun zorgverzekeraar gekregen.
Een nieuwe pgb of herindicatie kan worden aangevraagd door een gesprek aan te gaan met de wijkverpleegkundige die door de zorgverzekeraar is gecontracteerd. Hij/zij onderzoekt de hulpvraag/zorgbehoefte en persoonlijke situatie en onderzoekt welke oplossingen er zijn voor de cliënt. Vervolgens wordt gekeken welke zorg wordt toegekend en kan de client aangeven te willen kiezen voor een persoonsgebonden budget.
Voorwaarden:
• Je schrijft een budgetplan waarin staat welke zorg wordt ingekocht.
• Er wordt duidelijk gemotiveerd waarom een pgb wenselijk is.
• De zorgverzekeraar bekijkt of een pgb geschikt is en beoordeelt de kwaliteit van ingekochte zorg.
• Iedere zorgverzekeraar heeft een eigen reglement voor een pgb. Deze staat beschreven in de polisvoorwaarden van de zorgverzekering. In het reglement staat bijvoorbeeld aan welke criteria je moet voldoen voor een pgb.
Pgb-Jeugdwet
Via de gemeente kan een pgb voor jouw kind worden aangevraagd. Echter zal de gemeente vaak eerst een individuele voorziening aanbieden (via zorg in natura). Als ouder of verzorger bekijk en overleg je of deze voorziening geschikt is of dat een persoonsgebonden budget echt nodig is in de situatie van het kind.
Welke en de hoeveelheid zorg die nodig is, wordt door een indicatiesteller van de gemeente of een jeugdarts vastgesteld. Soms is de zelf ingekochte zorg duurder dan zorg die wordt geleverd via zorg in natura. In dat geval mag een pgb niet worden geweigerd.
De gemeente mag wel beslissen dat je slechts het bedrag krijgt dat zorg in natura zou kosten. Het merendeel zal door de cliënt zelf worden betaald. Voor hulp bij het aanvragen van pgb kan bij de gemeente een gratis cliëntondersteuner worden ingeschakeld.
Voorwaarden:
• Er moet duidelijk gemotiveerd worden waarom een pgb voor jouw kind wenselijk is en zorg in natura niet past.
• De gemeente beoordeelt de kwaliteit van de ingekochte zorg, diensten, hulpmiddelen en voorzieningen.
• Er kunnen extra regels gelden voor de hulp die je kind krijgt van familie, vrienden en kennissen.
Kosten en uitbetaling pgb
De SVB mag alleen uitbetalingen doen aan zorgverleners die goedkeuring hebben op grond van een zorgovereenkomst met de gemeente of het zorgkantoor. De SVB zal deze zorgovereenkomsten van budgethouders zelf registreren.
Het pgb wordt verder niet meer op de bankrekening van een cliënt gestort. In plaats daarvan betaalt de SVB in jouw opdracht de zorgverleners zelf. Dat houdt ook in dat de SVB een deel van de financiële administratie overneemt.
De SVB verzorgt de betalingen vanuit jouw budget en voert de eventuele werkgeverstaken voor je uit. Het trekkingsrecht is ingevoerd om fraude tegen te gaan, zodat de pgb ook in de toekomst kan blijven bestaan. Belangrijk is om tijdig de getekende zorgovereenkomsten naar de SVB te sturen. Op deze manier leg je als cliënt verantwoording af over de besteding van het geld.
Declaraties kunnen relatief gemakkelijk worden doorgegeven bij de SVB via ‘Mijn Pgb’.
Administratie bij Pgb-Zvw
Voor mensen die een persoonsgebonden budget hebben via de zorgverzekeringswet, bijvoorbeeld cliënten met een indicatie voor persoonlijke verzorging en verpleging, kunnen kiezen of ze gebruik willen maken van de diensten van de SVB of dat ze hun eigen administratie regelen. Rekeningen worden betaald door de cliënt en kunnen achteraf bij de zorgverzekeraar worden gedeclareerd.
Eigen bijdrage
Het inkomen of vermogen is niet van belang of iemand wel of niet in aanmerking komt voor een pgb. De financiële situatie heeft wel invloed op de hoogte van de eigen bijdrage die in de meeste gevallen betaald moet worden.
• Het pgb mag maximaal dertien weken per jaar worden gebruikt voor het inkopen van zorg in het buitenland (bij terminale zorg, maximaal één jaar)
Met een persoonsgebonden budget gaat alles net even anders. Je bepaalt dan namelijk zelf welke zorgverleners jou gaan ondersteunen en hoe je de zorg precies ontvangt. Met jouw persoonlijke budget ga je dus zelf zorgverleners contracteren, betalen en de bijbehorende administratie bijhouden. Verder moet je verantwoording afleggen aan het zorgkantoor.
Waarop moet worden gelet bij de thuiszorg voor ouderen?
Het belangrijkste is dat alle ouderen in alle gemeenschappen mensen zijn en dat zij zo behandeld moeten worden. Alle ouderen hebben dezelfde rechten als ieder ander.
In de ouderenzorg moet de mens centraal staan
Naast goede gezondheidszorg hebben ouderen recht op dezelfde vrijheid als ieder ander. Dit is het perspectief dat moet prevaleren als het gaat om de zorg voor ouderen.
Voldoen aan de unieke behoeften van ouderen kan een moeilijke taak zijn voor thuisverzorgers, vooral omdat er altijd zoveel andere dingen te doen zijn.
Maar de enorme takenlijst mag geen belemmering vormen voor het verlenen van de nodige zorg aan ouderen.
Bovendien mag niet worden vergeten dat sommige ouderen kleine fouten kunnen uitvergroten tot grotere problemen. Maar het zijn de kleine dingen die je doet of laat die het grootste verschil kunnen maken.
De verzorger, moet zijn best doen om kwalitatief goede zorg te verlenen aan de ouderen in zijn omgeving. De zorg moet op de persoon gericht zijn en niet op zichzelf.
Behoud van waardigheid
Het behoud van de waardigheid van de oudere is zeer belangrijk.
Het leven wordt minder leuk als mensen ouder worden. Ouder worden overkomt iedereen, ongeacht sociale status of economische draagkracht.
Veel ouderen ervaren verdriet, pijn, verveling, lijden aan ziekte en eenzaamheid. Ze kunnen gemakkelijk hun waardigheid verliezen tegenover hun verzorgers, terwijl ze heel goed weten dat ze niets of niemand kunnen controleren.
Zij bevinden zich in een situatie waarin zij moeten luisteren naar en bevelen opvolgen van iemand anders, vaak een vreemde, zelfs als dat niet goed voelt.
Het onvermogen om maaltijden te bereiden, alleen een bad te nemen en elementaire activiteiten uit te voeren waaraan zij gewend waren, kan interne conflicten veroorzaken.
Velen verliezen ook hun mobiliteit. Dit zijn allemaal veranderingen in hun omstandigheden die voor hen in eerdere jaren van hun leven ondenkbaar waren.
De rol van de verzorger is de oudere te helpen zijn vertrouwen te herwinnen, zijn waardigheid te bewaren en hem zoveel mogelijk respect te geven. Een kleine blijk van respect en de juiste zorg kan het verschil maken voor een oudere.
Terwijl de verzorger voor de ouderen in hun eigen huis zorgt, kunt u hen helpen enkele taken zelf uit te voeren, u kunt zelfs een paar minuten bij hen zitten en praten over wat zij willen.
Maak veel gebruik van begrip
Gebruik maken van begrip is essentieel voor zowel de oudere als de verzorger. Zelfs de beste verzorgers weten dat ouderen soms een beetje chagrijnig kunnen worden of gemakkelijk dingen kunnen vergeten.
Het is de taak van de verzorger om deze situaties te herkennen en er op passende wijze mee om te gaan. Oudere mensen kunnen zich ook als baby’s gedragen, maar dit soort gedrag is nooit opzettelijk. Het is slechts een demonstratie van afnemende cognitieve vermogens.
Zij kunnen nog steeds dingen zeggen waar de verzorger het niet mee eens is of dingen die hen boos maken, maar het is essentieel om kalm te blijven en begrip en geduld te hebben. Hoe groter het begrip, hoe aangenamer en harmonieuzer de relatie met de oudere.
Respect voor privacy
Vertrouwen hebben in de oudere betekent dat de verzorger en de oudere over bijna alles kunnen praten en ook samen kunnen lachen.
Zij kunnen de gelegenheid bieden tot open en eerlijke gesprekken over het leven in het algemeen of over hun eigen ervaringen, zonder echter de grenzen van het respect te overschrijden.
Het is essentieel om als een vriend te zijn voor de persoon voor wie je zorgt. Dit helpt om een beter begrip tussen jullie beiden tot stand te brengen en zorgt voor een goede relatie.
Maar dingen delen die privé moeten blijven, betekent dat je de vertrouwensgrens doorbreekt.
De verzorger moet uit de buurt blijven van familieruzies en zijn eigen privéleven niet delen.
Meld alle vormen van misbruik
Oudere mensen kunnen een beetje chagrijnig zijn en dit kan ertoe leiden dat zij een beetje grof worden tegen de verzorger.
Van hen wordt niet verwacht dat zij dit accepteren, maar het is ook niet raadzaam om te roddelen over iets dat is voorgevallen. Het beste is om misbruik aan de juiste persoon te melden.
Het weigeren van een vriendelijker aanpak kan leiden tot ernstigere gevolgen voor de situatie.